Sadu's Diary _🐣🌸: ___ How the Big six model used for studies__

තොරතුරු යනු,

අර්ථයක් සහිතව ලබන්නා තුළ කිසියම් අදහසක්,දැනුමක්,අවබෝධයක් ඇති කරවීමට හැකි සුවිශේෂී වටිනාකමකින් යුක්ත වූවකි.වර්තමාන තාක්ෂණයට අනුරූපව මිනිසාගේ දැනුම් පරාසයද පුලුල් වීම සහ අවශ්‍යතාවයන්ද සංකීර්ණ මට්ටමකට පැමිණ ඇති අතර රූපවාහිනී,ගුවන්විදුලි,පුවත්පත් වැනි මාර්ගයන්ගෙන් මෙන්ම අන්තර්ජාලය වැනි මාර්ගගත ක්‍රම ඔස්සේද පුද්ගලයා තොරතුරු වල අවශ්‍යතාවය සපුරා ගැනීමට පෙළඹුණි.එසේ ඇති වූ මෙම තත්ත්වය තොරතුරු විප්ලවයක් ලෙස හඳුන්වයි.

තොරතුරු සාක්ෂරතාව යනු,

යම් අවස්ථාවක තොරතුරුමය ගැටලුවක් පපැන නැගුනු විට එය විසඳා ගැනීමේ අපේක්ෂාවෙන් යම් යම් තොරතුරු මූලාශ්‍ර ගවේෂණය කර එම ගැටලුව සඳහා විසදුම් සොයා ගැනීමට ඇති ශිල්පීය කුසලතාවය යි.තොරතුරු සාක්ෂරතා සංකල්පය 1974 දී PAUL ZURKOWSKI විසින් ප්‍රථම වරට භාවිතා කර ඇත

තොරතුරු සාක්ෂරතාවය පිළිබඳ ඉදිරිපත් වී ඇති අදහස්...

"තොරතුරු සාක්ෂරතාවය යනු අර්ථවත් ලෙස සහ ඵලදායී ලෙස තොරතුරු භාවිතයට ඇති හැකියාව යි."

( රෝස් ටොඩ්)

"විවිධ මූලාශ්‍රවලින් තොරතුරු වෙත පිවිස ඒවා අගයමින් භාවිතයට ගැනීමට ඇති හැකියාවයි"

(ක්‍රිස්ටිනා ඩොයිල්)

"තොරතුරු සාක්ෂරතාවය සහිත පුද්ගලයා යනු , තොරතුරු අවශ්‍ය වූ විට එය හඳුනා ගැනීමට අවශ්‍ය තොරතුරු සොයා ගැනීමට , ඇගයීමට හා ඵලදායී ලෙස භාවිතයට ඇති පුද්ගලයෙකි.තොරතුරු සාක්ෂරතාවයෙන් යුතු පුද්ගලයන් ලෙස හඳුන්වන්නේ ඉගෙනීමට උගත් පුද්ගලයන් ය."

(American Library Association)

BIG SIX MODEL...

මෙම මොඩියුලය Syracuse විශ්වවිද්‍යාලයේ තොරතුරු විද්‍යාව පිළිබඳ මහාචාර්ය Mike Eisenberg සහ 2000 වර්ෂයේදී New York හි Syracuse හි පුස්තකාල මාධ්‍ය වෘත්තිකයෙකු වන Bob Berkowitz විසින් තොරතුරු සොයා යෑමේ දී ඕනෑම පුද්ගලයෙකු පසු කරන අවස්තා 06 ක් පිළිබඳව BIG SIX MODEL මඟින් ඉදිරිපත් කර ඇත.

තොරතුරු අවශ්‍යතාවය හඳුනාගැනීම.(Task Definition)
තොරතුරු සෙවීමේ උපාය මාර්ග සෙවීම.(Information Seeking Strategies)
තොරතුරු තිබෙන ස්ථානය සොයා ගැනීම.(Location and Accsess)
තොරතුරු භාව්තය.(Use Of Information)
තොරතුරු සංස්ලේශණය.(Synthesis)
ඇගයීම.(Evaluation)

තොරතුරු සාක්ෂරතා ආකෘතිය...

Big Six Model අධ්‍යයන කටයුත්තක් සඳහා භාවිතා කරන ආකාරය....

තොරතුරු අවශ්‍යතාවය හඳුනාගැනීම.

මෙහිදී ප්‍රථමව තොරතුරු අවශ්‍ය වන්නේ කුමක් සඳහාද,කුමන තොරතුරුද,තොරතුරු අවශ්‍ය මාතෘකාව හෝ ගැටලුව කුමක්ද යන්න පිළිබඳව මෙන්ම ඒ සම්බන්ධයෙන් තමන් සතුව පවතින තොරතුරු මොනවාද යන්න පිළිබඳව පැහැදිලි අවබෝධයක් තිබිය යුතු ය. තොරතුරු අවශ්‍යතාවයේ ්වභාවය අනුව මාතෘකාව හෝ ගැටලුව අනුව තමන්ට අවශ්‍ය කුමන ආකාරයක තොරතුරුද යන්න තීරණය කළ හැකිය.

2. තොරතුරු සෙවීමේ උපාය මාර්ග යෙදීම

මෙහිදී තොරතුරු සෙවීමේදී ප්‍රථමව තොරතුරු ලබාගැනීමට සහ සොයා ගැනීමට හැකි සියලු මූලාශ්‍ර නිර්ණය කිරීම සහ හොඳම මූලාශ්‍ර තෝරා ගැනීම සිදුකළ යුතුය. පසුව ඔබට හොඳම මූලාශ්‍රය තෝරා ගෙන ඒ ඔස්සේ තමන්ට අවශ්‍ය තොරතුරු සෙවීම සිදුකරගත යුතුය.තමන්ට තොරතුරු සොයා ගැනීම සඳහා සුදුසුම මාධ්‍ය රූපවාහිනියද, ගුවන් විදුලිය ද ,පුවත්පත ද නැතහොත් අන්තර්ජාලයද යන්න පිළිබඳව පැහැදිලි අවබෝධයක් තිබීම ඉතා වැදගත් වේ.

3. තොරතුරු තිබෙන ස්ථානය සොයා ගැනීම

තමන්ට අවශ්‍ය තොරතුරු තිබෙන්නේ කුමන ස්ථානයේද යන්න සොයා ගැනීම, තොරතුරු මූලාශ්‍ර සොයා ගැනීම, පුස්තකාලය හෝ අනෙකුත් පොතපත භාවිතා කරමින් තොරතුරු ලබා ගැනීමේ හැකියාව, ශ්‍රාව්‍ය දෘෂ්‍ය හෝ අන්තර්ජාලය වැනි මූලාශ්‍රවල ඇති තොරතුරු සොයා ගැනීමේ හැකියාව ආදී වූ විවිධ හැකියාවන් මෙහිදී වර්ධනය කරගත යුතුය.

4.තොරතුරු භාවිතය

ඵලදායීව තොරතුරු භාවිතා කිරීමට අවශ්‍ය කුසලතා මෙහිදී ප්‍රගුණ කළ හැකිය. එහිදී කියවීම, සටහන් කර ගැනීම, සාරාංශ ගත කිරීම ,නිවැරදිව ප්‍රමුඛ පද භාවිතා කර ගවේෂණය කිරීම වැනි කරුණු පිළිබඳව සැලකිලිමත් විය යුතුය .ඉන් පසුව සොයා ගත් තොරතුරු නිවැරදිව ලේඛනගත කොට ප්‍රධානම වචන හෙවත් පාරිභාෂිත වචන යොදා ඒ ඒ මාතෘකාවන්ට අදාලව තමන්ට අවශ්‍ය තොරතුරු පිළිබඳ රූපසටහන් ඇතුළත් කොට නිර්මාණාත්මකව මුල සිට අනුපිළිවෙලින් යුක්තව තමන්ගේ තොරතුරු පද්ධතිය සකස් කරගත යුතුය.

5. තොරතුරු සංස්ලේෂණය

සංස්ලේෂණය මගින් සොයාගත් තොරතුරු සංවිධානාත්මක ආකාරයට ඉදිරිපත් කිරීම අපේක්ෂා කෙරේ. එහිදී පිටු අංක කිරීම, වගු සහ ප්‍රස්ථාර යෙදීම, හැඳින්වීම, පටුන, පිටු සැකසීම සහ ආශ්‍රිත ග්‍රන්ථ නාමාවලිය දැක්වීම සිදුකළ යුතුය.

6.ඇගයීම

මෙහිදී සිදු කරන්නේ ඉහතින් දැක්වූ සියලු පියවරයන්ට අනුව එකතු කරගත් තොරතුරුවල ගුණාත්මක භාවය පිළිබඳව අධ්‍යයනය කිරීමයි. එනම් කාලීන බව, සාධිකාරිත්වය, විශ්වාසනීයත්වය යන කරුණු උපයෝගී කරගත යුතුය. ඒ අනුව තෝරා ගත් මාතෘකාවලට අදාලව තොරතුරු ඉදිරිපත් කිරීම, සාර්ථක තොරතුරු නිවැරදිදිව ඉදිරිපත් කිරීම ආදිය පිළිබඳව ඇගැයීමට ලක් කළ යුතුය.