1818 සහ 1848 නිදහස් සටන__📜⚔

 1818 නිදහස් සටන...

ලංකා ඉතිහාසයේ සන්ධිස්ථානාත්මක අවස්ථාවක් ලෙස 1818 ප්‍රථම නිදහස් සටන හඳුන්වා දිය හැකිය.බ්‍රිතාන්‍ය පාලනය හමුවේ නැති වී ගිය සිරිත් විරිත් සහ සංස්කෘතිය ලබා ගැනීමට උඩරැටියන් තුළ තිබූ අභිලාෂය 1818 නිදහස් සටන තුළ වඩාත් කැපී පෙනුණි.ක්‍රි.ව. 1815 දී උඩරැටියන් සහ ඉංග්‍රීසින් අතර ඇති වූ ගිවිසුමෙන් පසුව මුළු ලංකාවම බ්‍රිතාන්‍ය පාලනයට නතුවීම උඩරැටියන්ට  එතරම් සුබදායී තත්ත්වයක් උදා කළේ නැත.විශේෂයෙන්ම බ්‍රිතාන්‍යයන්ට සම්පූර්ණයෙන්ම උඩරට පාලනය හිමි වීම තුළ භික්ෂූන් වහන්සේලා, සාමාන්‍ය ජනතාව, රදලයන් ඇතුළු සියලුම ජන කොටස්වලට විශාල වශයෙන් බාධක පැමිණෙන්නට විය.1815 දී බ්‍රිතාන්‍ය පාලනයට උඩරට නතුවීමෙන් පසුව උඩරට ජනතාව බ්‍රිතාන්‍ය පාලනයට එරෙහි විරෝධතා ගොඩනගන්නට වූ අතර එහි උච්චතම අවස්ථාව වශයෙන් 1818 ප්‍රථම නිදහස් සටන දියත් විය.

1818 ප්‍රථම නිදහස් සටනට බලපෑ හේතු...

1.  රාජාණ්ඩු ක්‍රමය අහෝසි වී යාම.
2.  1815 ගිවිසුමේ 05 වගන්තියේ දේශීය ආගම් ආරක්ෂා කරන බවට දුන් පොරොන්දුව ඉටු නොවීම.
3.  බ්‍රිතාන්‍ය පාලනය හමුවේ රදළවරුන්ට පහර වැදීම.
4.  නව පරිපාලන සහ අධිකරණ කටයුතු කෙරෙහි ජනතාව තුළ වූ විරෝධය.
5.  ඌව වෙල්ලස්ස ප්‍රදේශයේ ඇති  වූ සිද්ධිය.

1818 නිදහස් සටනට බලපෑ ආසන්නතම හේතුව වූයේ ඌව වෙල්ලස්ස ප්‍රදේශයේ ඇතිවූ සිද්ධියයි.මෙහිදී හජ්ජි මරික්කාර් නැමැති මුස්ලිම් මුහන්දිරම්වරයෙකු ඌව වෙල්ලස්ස ප්‍රදේශයේ සිටි මුස්ලිම්වරුන් වෙනුවෙන් පත් කිරීම සිදු විය.එය 1815 ආක්‍රමණය සාර්ථක කරගැනීමට මුස්ලිම්වරුන්ගෙන් ලැබුණු සහායට කෘතගුණ සැලකීමක් ලෙස ලබා දුන් දුන්නක් වූ අතර මෙතෙක් ඉතිහාසය තුළ මුස්ලිම්වරයෙකුට මුහන්දිරම් තනතුරක් ලබා දී නොතිබුණ නිසා මේ දක්වා මුහන්දිරම් තනතුර දැරීමේ ඒකාධිකාරිය හිමි රදල ප්‍රධානීන් විසින් 1818 කැරැල්ලට සහාය ලබා දීමට ප්‍රධාන වශයෙන්ම කටයුතු කරන ලදී.

කැරැල්ලේ නායකයෝ සහ සටනේ පැතිර යාම...

1818 කැරැල්ල ශීඝ්‍රයෙන් පැතිර ගිය අතර දොරේසාමි අත්අඩංගුවට ගැනීමට එවකට බදුල්ලේ ඒජන්තවරයා ලෙස කටයුතු කළ විල්සන් නමැත්තා විසින් හජ්ජි මරික්කාර්ගේ නායකත්වය යටතේ දැවැන්ත ඉංග්‍රීසි හමුදාවක් ඌව වෙල්ලස්ස ප්‍රදේශයට යැවීය. වෙල්ලස්ස ප්‍රදේශයේ  කැරලිකරුවන් විසින් හජ්ජි මරික්කාර් ඇතුළු බ්‍රිතාන්‍ය හමුදාව ඝාතනය කළේය.පසුව රොබට් බ්‍රවුන්රින්ග් ආණ්ඩුකාරවරයා විසින් මාර්ෂල් ලෝ හෙවත් යුධ නීතිය  පැනවූ අතර දොරේසාමිගේ හිස ගෙන එන අයෙකුට ත්‍යාග ලබාදෙන බවට ද ආඥාවක් නිකුත් කළේ ය.ඉන් පසුව කැරැල්ල මර්ධනය කිරීමට කැප්පෙටිපොළගේ නායකත්වය යටතේ දැවැන්ත හමුදාවක් ඌව වෙල්ලස්ස ප්‍රදේශයට යැවූ අතර කැරැල්ලේ ඇති සාධාරණ බව  හොඳින් තේරුම් ගත් කැප්පෙටිපොල කැරලිකරුවන් සමඟ එකතු විය.මෙය උඩිනුවර, යටි නුවර, තුන් කෝරළය, සතර කෝරලය සහ සබරගමුවේ එක් කොටසක් හැරුණු විට අන් සියලු ප්‍රදේශවල පැතිර ගිය අතර එහිදී රොබට් බ්‍රවුන්‍රින්ග් ආණ්ඩුකාරවරයා විසින්,

• ඇහැලේපොළ

• දොරේ සාමී

• කැප්පෙටිපොල

• මඩුගල්ලේ දිසාව

             යන නායකයන් රාජද්‍රෝහීන් බවට ප්‍රකාශ කළේය .ඒ අනුව 1818 කැරැල්ල සම්පූර්ණයෙන්ම මර්ධනය කිරීමට බ්‍රිතාන්‍යයන් සමත් විය.

කැරැල්ල අසාර්ථක වීමට හේතු...

1. කැරැල්ල තුළ මනා සංවිධානයක් නොවීම.
2. සිහසුන් උරුමය ඇතැයි කී දොරේසාමි ව්‍යාජ පුද්ගලයෙකු බව හෙළිවීම.
3. සතර කෝරලය පාලනය කළ මොල්ලිගොඩ බ්‍රිතාන්‍යයන්ට පක්ෂපාතී වීම.
4. බ්‍රිතාන්‍යයන් කැරැල්ල මර්දනයට අනුගමනය කළ කුරිරු ක්‍රියා කලාපය.
5. දළදා වහන්සේ බ්‍රිතාන්‍යයන් සතුවීම.

 කැරැල්ලේ ප්‍රතිඵල...

1.  කැරළි නායකයන් විශාල ප්‍රමාණයක් ඝාතනයට ලක් වීම.
2.  1815 ගිවිසුම අවලංගු කොට 1818 උඩරට ප්‍රකාශනය නිකුත් කිරීම.
3.  1833 කෝල්බෲක් කැමරන් ආණ්ඩුක්‍රම ප්‍රතිසංස්කරණය ඇතිකිරීම. 

කෝල්බෲක් කැමරන් ආණ්ඩුක්‍රම ප්‍රතිසංස්කරණය හරහා ආර්ථික ප්‍රතිසංස්කරණ,  පරිපාලන ප්‍රතිසංස්කරණ ,අධිකරණ ප්‍රතිසංස්කරණ සහ ආණ්ඩුක්‍රම ප්‍රතිසංස්කරණ සිදු විය.එහිදී රාජකාරී ක්‍රමය අහෝසි කිරීම, රජයේ වෙළෙඳ ඒකාධිකාරිය අහෝසි කිරීම, ව්‍යවස්ථාදායක සභාවක් පිහිටුවීම,විධායක සභාවක් පිහිටුවීම, ආණ්ඩුකාරවරයාගේ බලතල අඩු කිරීම, උඩරට සහ පහතරට ඒකාබද්ධ කළ පාලන ක්‍රමයක් හඳුන්වාදීම, දිවයින පළාත් පහකට බෙදීම ආදිය ප්‍රධාන වේ. 

1848 නිදහස් සටන...

බ්‍රිතාන්‍යයන්ට විරුද්ධව දේශීය ජනතා විසින් සිදු කරන ලද අවසාන ආයුධ සන්නද්ධ සටන 1848  කැරැල්ල වේ. දෙවන විමුක්ති අරගලය, දෙවන නිදහස් සටන යන නම් වලින් ද මේ සටන හඳුන්වයි.මෙයට මූලිකත්වය ගෙන කටයුතු කළේ උඩරට ගොවි ජනතාව බැවින් ඇතැම් ඉතිහාසඥයන් මෙය ගොවි කැරැල්ලක් යනුවෙන්ද හඳුන්වයි. මෙම සටන මාතලේ ප්‍රදේශයෙන් ආරම්භ විය. මෙම කැරැල්ලට බලපාන ලද හේතුව ප්‍රධාන වශයෙන්ම දීර්ඝ කාලීන හේතු සහ ආසන්න හේතු වශයෙන් කොටස් දෙකකි.

දීර්ඝ කාලීන හේතු...

1. උඩරට සහ පහතරට ඒකාබද්ධ කිරීම.
2. සිවිල් සේවයේ සිදුකරන ලද ප්‍රතිසංස්කරණ.
3. ගම් සභාව නොසලකා හැරීම.
4. නව අධිකරණ රටාවක් හඳුන්වා දීම.

 

ආසන්නතම හේතු...

1. ටොරින්ටන් ආණ්ඩුකාරවරයාගේ බදු ප්‍රතිපත්තිය. 

ටොරින්ටන් ආණ්ඩුකාරවරයා විසින් මාර්ග බද්ධ, සුනඛ බද්ධ, තුවක්කු බද්ධ, මුද්දර බද්ධ, බෝට්ටු බද්ධ, ඇඟ බද්ධ ආදි වශයෙන් වූ බදු වර්ග 32 ක් හඳුන්වා දීම හරහා එකල ගොවි ජනතාව මහත් අපහසුතාවයකට පත්විය. එසේම වයස අවුරුදු 18-60 අතර සියලු දෙනා දින හයක් පමණ මාර්ගවල වැඩ කිරීමට සිදුවිය. භික්ෂූන් වහන්සේලාට ද මාර්ගවල වැඩ කිරීමට සිදුවූ බැවින් එය දේශීය ජනතාවගේ අප්‍රසාදයට හේතු විය.

කැරැල්ලේ නායකයන්...

• වීර පුරන් අප්පු
• ගොංගාලේ ගොඩ බන්ඩා
• කඩහපොළ හිමි
• ඩිංගිරාළ 

සටන අසාර්ථක වීමට බලපෑ හේතු...

1. සටන මනාව සංවිධානය වී නොතිබීම.
2. ඉංග්‍රීසීන් අනුගමනය කළ කෲර ක්‍රියාමාර්ගය.
3. උඩරටට පහසුවෙන් ළඟාවීමට මාර්ග තිබීම.
4. බ්‍රිතාන්‍යයන් ඉන්දියාවෙන් අමතර හමුදා ගෙන්වා ගැනීම. 

කැරැල්ලේ ප්‍රතිඵල...

1. සටනේ නායකයන්ට කුරිරු දඬුවම් ලබාදීම.
2. ජනතාවගේ විරෝධය එල්ල වූ බදු අවලංගු කිරීම.
3. ඇතැම් බදු ව ර්ග සංශෝධනය කිරීම.
4. සටන පරාජය වීමෙන් බ්‍රිතාන්‍යයන්ගේ බලය තවදුරටත් ලංකාව තුළ තහවුරු වීම. 

සටහන -  Sanduni Sithara

               Department Of Mass Communication(Undergraduate)

               University Of Kelaniya

ලංකාවේ බ්‍රිතාන්‍යය බලය පිහිටුවීම __👑🏰🚩

වෙළඳාම සහ ආගම ප්‍රචාරය කිරීමේ අරමුණින් යටත් විජිත පිහිටුවා ගැනීම සඳහා බ්‍රිතාන්‍ය‍යයන් පෙරදිගට පැමිණීම සහ ඉන්දියාවේ බලය තහවුරු කර ගැනීමෙන් සියවසකට පමණ පසුව ශ්‍රී ලංකාව කෙරෙහි අවධානය යොමු කර තිබේ. මේ කාලය වනවිට ලංකාවේ මුහුදුබඩ ප්‍රදේශ පාලනය කළේ ලන්දේසියෙන් විසින්ය. ලන්දේසියෙන් පරාජයට පත් කළ බ්‍රිතාන්‍යයන් 1796 දී බ්‍රිතාන්‍ය පෙරදිග ඉන්දියා වෙළෙඳ සමාගම යටතේ ලංකාවේ මුහුදුබඩ ප්‍රදේශවල බලය තහවුරු කරගන්නට විය. පසුව විවිධ අවස්ථාවල දී ශ්‍රී ලංකාවේ විවිධ ප්‍රදේශ ඔවුන් යටතට පත් කර ගනිමින්  1815න් පසුව සමස්ත ශ්‍රී ලංකාවේම බලය තහවුරු කර ගැනීමට බ්‍රිතාන්‍යයන් සමත් විය.

• බ්‍රිතාන්‍යයන් පෙරදිගට පැමිණීම...

                             15 සියවසේ පමණ යුරෝපය ඇති වූ දේශ ගවේෂණ ව්‍යාපාරය ප්‍රතිඵලයක් ලෙස බ්‍රිතාන්‍යයන් පෙරදිගට පැමිණෙන්නට විය.ඒ අනුව බ්‍රිතාන්‍යයේ ධනවත් ව්‍යාපාරිකයන් කිහිප දෙනෙකු එකතු වී ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1600 දී පමණක් පළමු වන එලිසබෙත් රැජිනගේ කාලයේදී රාජකීය වර පත්‍රයක් මගින් පෙරදිග වෙළෙඳ කටයුතු කිරීමේ අයිතිය පෙරදිග ඉන්දියා වෙළඳ සමාගමට පවරා තිබේ . ප්‍රථමයෙන් ම බ්‍රිතාන්‍ය පෙරදිග ඉන්දියා වෙළද  සමාගම අග්නිදිග ආසියාතික රටවල් සමඟ වෙළෙඳ සම්බන්ධතා ගොඩනඟා ගත් අතර ජෙහන්ගීර් නැමැති මුස්ලිම් අධිරාජයාගේ කාලයේදී ඉන්දියාව සමඟ සබඳතා ඇතිකර ගැනීමට බ්‍රිතාන්‍ය‍ට හැකියාව ලැබී තිබේ.17 වන සියවසේ අග භාගය පමණ වන විට බොම්බාය,මධුරාසිය,කල්කටාව යන ස්ථානවල වෙළද මධ්‍යස්ථාන පිහිටුවා ගැනීමට බ්‍රිතාන්‍යයන් සමත් විය. මේ අවධිය වන විට ප්‍රංශ ජාතිකයන් සමඟ වෙළඳ තරඟයක නියැලී සිටි බ්‍රිතාන්‍යයන්ට ප්‍රංශ ජාතිකයන් පෙරදිගට පැමිණ ඉන්දියාවේ පොන්ඩිචෙරි,කරිකාල් සහ චන්ද්‍ර නගර් යන ප්‍රදේශවල වෙළද මධ්‍යස්ථාන පිහිටුවා ගැනීම අභියෝගයක් විය. මුලදී බ්‍රිතාන්‍යයන් සහ ලන්දේසෙහි සාමකාමීව කටයුතු කළ නමුත් ඇම්බායිනා දූපතේ ඇතිවූ කැරැල්ලක් නිසා ලන්දේසින් සහ බ්‍රිතාන්‍යයන් අතරද පැවැති සාමකාමීත්වය බිඳී යන්නට විය.මෙම කාලයේ ඉන්දියාවේ බලය තහවුරු කර ගැනීමට බ්‍රිතාන්‍යයන් සහ ප්‍රංශ ජාතිකයන් අතර දිගින් දිගටම ගැටුම් ඇති වන්නට වූ අතර ඉන්දියාවේ තම බලය පිහිටුවා ගැනීමේ කාර්ය සාර්ථක කරගැනීමට නම් ඉන්දියන් සාගරයේ නාවික ආධිපත්‍ය ලබා ගැනීමේ වැදගත්කම මුල සිටම බ්‍රිතාන්‍යයන්ට අවබෝධ විය.ඒ සඳහා ඉන්දියන් සාගරයේ මධ්‍යගතව පිහිටි ශ්‍රී ලංකාවේ පිහිටීම අතිශය වැදගත් බව බ්‍රිතාන්‍යයන් වි විසින් වටහා ගැනීමත් සමඟ ශ්‍රී ලංකාව කෙරෙහි ඔවුන් සිය අවධානය යොමු කරන ලදීී.

• ශ්‍රී ලංකාව කෙරෙහි ‍බ්‍රිතාන්‍යයන් අවධානය යොමු කිරීමට බලපෑ සාධක...

1. ශ්‍රී ලංකාව ඉන්දියාවට ආසන්නව පෙර අපරදිග මුහුදු මාර්ගයේ මධ්‍යගතව පිහිටා තිබීම
2. ත්‍රිකුණාමල ස්වභාවික වරායේ පිහිටීම
3. ලංකාවේ සිට බෙංගාල බොක්ක ආශ්‍රිත කලාපයේ නාවික හා වෙළඳ කටයුතු පහසුවෙන් පාලනය කළ හැකිවීම 
4. ලංකාව තුළ වටිනා වෙළඳ ද්‍රව්‍ය රැසක් තිබීම
5. ප්‍රංශ ජාතිකයන්ට ප්‍රථමයෙන් බ්‍රිතාන්‍යයන්ට ලංකාව යටත් කර ගැනීමට අවශ්‍ය වීම

• බ්‍රිතාන්‍යයන් මුහුදුබඩ ප්‍රදේශවල බලය තහවුරු කර ගැනීම...

බ්‍රිතාන්‍යයන් සහ ප්‍රංශය අතර පැවැති තරගය, බ්‍රිතාන්‍යයන් ලංකාවේ බලය ලබා ගැනීමට ඉතා ඉක්මනින් පෙළඹීමට හේතුවක් විය.ප්‍රංශ විප්ලවයෙන් පසුව ප්‍රංශය යුරෝපයේ රාජ්‍යයන් කිහිපයක් සමඟ යුද්ධයක පැටලුණු අතර ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1794 දී ප්‍රංශය විසින් ඕලන්දය යටත් කරගත් අතර ඕලන්ද පාලකයා වූ දෙවැනි විලියම් කුමරු ආරක්ෂාව පතා එංගලන්තයට පැන ගියේය.එහි දී ඕලන්දයේ සහායට ඉදිරිපත් වූ එංගලන්තය ප්‍රංශයට විරුද්ධව යුද්ධය ප්‍රකාශ කරනු ලැබුවේය. මේ අවස්ථාව වන විට ලන්දේසින් සතු ලංකාවේ ප්‍රදේශ ප්‍රංශ ජාතිකයන් විසින් ලබා ගැනීමට බොහෝ ඉඩකඩ තිබූ බැවින් එය වළක්වා ලන්දේසින් සතු ලංකාවේ ප්‍රදේශ කෙසේ හෝ තමන් යටතට ලබා ගැනීමට ඉංග්‍රීසින් විසින් කටයුතු කරන්නට විය.එහිදී බ්‍රිතාන්‍යයේ රැඳී සිටි ඕලන්ද පාලකයා වූ දෙවන විලියම් කුමරු ලවා ලන්දේසීන්ට අයත් ප්‍රදේශ බ්‍රිතාන්‍යයට ලබා දෙන ලෙස ඉල්ලා ලංකාවේ ලන්දේසි ආණ්ඩුකාරවරයා වූ ෆන් එංගල් බෙක්ට ලිපියක් ලියවා ගන්නට ඉංග්‍රීසියෙන් උපක්‍රමශීලි විය. එංගලන්තයේ කිවු මාලිගාවේ සිට ලියූ බැවින් මෙම ලිපිය "කිවු ලිපිය" නමින් හැඳින්වේ. ඉංග්‍රීසීන් විසින් මේ ලිපිය ලංකාවේ ලන්දේසි ආණ්ඩුකාරවරයා වූ ෆන් එංගල් බෙක්ට ඉදිරිපත් කළද ඔහු එය පිළිගැනීමට අකමැති වූ බැවින් ඉංග්‍රීසීන් විසින් සිය යුධමය බලය යොදවා ප්‍රථමයෙන් ත්‍රිකුණාමලයද ,පසුව ලංකාවේ සියලුම මුහුදුබඩ ප්‍රදේශද සියයේ දී සියතට ගනිමින් 1796 දී ලංකාවේ මුහුදුබඩ ප්‍රදේශවල සිය බලය පැතිරවීමට සමත් විය. 

• වෙළද සමාගම යටතේ මුහුදුබඩ ප්‍රදේශවල පාලනය....

මෙය මධුරාසි පාලනය ලෙසද හඳුන්වත් ක්‍රිස්තුවර්ෂ 1796 සිට 1798 දක්වා කාලය තුළ ලංකාවේ මුහුදුබඩ ප්‍රදේශවල පාලනය ගෙන යනු ලැබුවේ බ්‍රිතාන්‍ය පෙරදිග ඉන්දියා වෙළඳ සමාගම විසිනි.මදුරාසි නිලධාරීන් විසින් මුහුදුබඩ ප්‍රදේශවල පාලනය ගෙනගිය බැවින් මෙය මදුරාසි පාලනය ලෙස හඳුන්වයි. මෙහිදී රෙසිඩන්ට්වරයෙකු මුහුදුබඩ ප්‍රදේශ පාලනය කළ අතර ඔහු යටතේ කර්මයක් පිහිටුවා ඒවායේ ආදායම් එකතු කිරීමට කළෙක්ටර්වරු නමින් හැඳින්වෙන පිරිසක් ද ඔවුන්ට සහාය වීමට අවමිල්දාර්වරු නමින් හැඳින්වෙන පිරිසක් ද පත් කරන ලදී.මෙම මදුරාසි පාලන තන්ත්‍රයේ ප්‍රධානම අරමුණ වූයේ ලංකාවේ මුහුදුබඩ ප්‍රදේශ යටත් කර ගැනීමට තමන් දැරූ වියදම් ඉමනින්ම පියවා ගැනීමයි.ඒ අනුව මෙහිදී බදු වර්ග රැසක් හඳුන්වා දුන් අතර ඒ අතරින් පොල් ගස් බද්ධ විශේෂ විය. මෙහිදී පොල්ගස් දහයට වැඩි සෑම ඉඩමකින්ම එක් ගසක් සඳහා රිදී පණම් එක බැගින් වාර්ෂික බද්දක් නියම කෙරිණි. මේ නිසා මුහුදුබඩ ප්‍රදේශවල දේශීය ජනතාව මහත් හිරිහැරයකට මුහුණ  දුන් අතර පොල් ගස් බද්ධට අමතරව ලුණු බද්ධ, මාළු බද්ද ,අරක්කු බද්ධ, රා බද්ධ වැනි තවත් බදු වර්ග රැසක් ක්‍රියාත්මක විය. මෙහිදී බදු අය කිරීමේ ක්‍රමවේදයද යම් වෙනසකට ලක් විය.

1. බදු අය කිරීමේ අයිතිය වෙන්දේසියේ විකිණීම
2. නව බදු සියල්ල මුදලින් පමණක් ගෙවිය යුතු වීම 

සිදුවිය.එසේම මේ අව්මිල්දාර්වරුන්ට අධිකරණ බලතල ද පවරා දී තිබු නිසා එය දේශීය ජනතාවට විශාල හිරිහැරයක් විය.ඔවුන් ප්‍රවේණි ක්‍රමය ද අවලංගු කරන ලදී.මේ සියලු තත්ත්වයන් නිසා මධුරාසි පාලන ක්‍රමය යටතේ මුහුදුබඩ ප්‍රදේශවලශවල ජනතාවට මහත් හිරිහැරවලට මුහුණ දීමට සිදුවූ බැවින් පීඩාවට පත්ව සිටි මුහුදුබඩ ප්‍රදේශවල ජනතාව මදුරාසි පාලනයට විරුද්ධව කැරලි ඇති කරන්නට වූ අතර මධුරාසි පාලනය විසින් අමතර සේනාංක ලංකාවට ගෙන්වා මේ කැරලි දරුණු ආකාරයට මර්ධනය කරන්නට විය.

මේ තත්ත්වය යටතේ 1797 ජුනි මස 9 වන දින ාවේ මුහුදුබඩ ප්‍රදේශවල ඇතිවූ මේ තත්ත්වය පිළිබඳ සොයා බැලීමට බ්‍රිතාන්‍ය ආණ්ඩුව විසින් ද මියුරන් නමින් හැඳින්වෙන කොමිසමක් ලංකාවට පත්කර එවන ලදී.

• මියුරන් කොමිසමේ යෝජනා...

1. බදු අය කිරීමට පත්කළ මදුරාසි නිලධාරීන් ඉවත් කළ යුතු බවත් එම කටයුතු සඳහා දේශීය නිලධාරින් නැවත පත්කළ යුතු බව 
2. පොල්ගස් බද්ධ වැනි බදු අහෝසි කළ යුතු බව 
3. ආදායම් කටයුතු සහ අධිකරණ කටයුතු කිරීම සඳහා නව නිලධාරීන් පත් කළ යුතු බව
4. ලංකාවේ පරිපාලන කටයුතු කිරීම සඳහා බ්‍රිතාන්‍ය කිරීටයද මැදිහත් විය යුතු බව

• ද්විත්ව පාලනය...

1796 සිට  බ්‍රිතාන්‍යය පෙරදිග ඉන්දියා වෙළෙඳ සමාගම මගින් ලංකාවේ මුහුදුබඩ ප්‍රදේශවල ගෙන ගිය පරිපාලන කටයුතු අවලංගු කොට 1798 අග සිට පෙරදිග ඉන්දියා වෙළඳ සමාගම සහ බ්‍රිතාන්‍ය කිරීටය එක්ව ශ්‍රී ලංකාවේ මුහුදුබඩ ප්‍රදේශවල පාලනය ගෙන යන්නට වූ අතර එය ද්විත්ව පාලනය යනුවෙන් හැඳින්වේ.1798 සිට 1802 දක්වා කාලය තුළ මේ ද්විත්ව පාලන ක්‍රමය ක්‍රියාත්මක විය. මේ පාලනය යටතේ මුහුදුබඩ ප්‍රදේශවල වෙළඳ සහ ආර්ථික කටයුතු පාලනය කිරීමේ බලය වෙළඳ සමාගමට හිමිවන අතර මුහුදුබඩ ප්‍රදේශවල පරිපාලන කටයුතු පවත්වාගෙන යෑමේ බලය කිරීටයට හිමි විය.1798 දී කිරීටය විසින් ආණ්ඩුකාරවරයෙකු පත්කර එවන ලද අතර එසේ ලංකාවට පැමිණි ප්‍රථම බ්‍රිතාන්‍ය ආණ්ඩුකාරවරයා වූයේ ෆේඩ්‍රික් නෝර්ත් නමැත්තාය.

• ද්විත්ව පාලනය අසාර්ථක වීමට බලපෑ හේතු ...

1. තීරණ ගැනීමේ දී ආණ්ඩුකාරවරයා හා වෙළඳ සමාගම අතර මතභේද ඇතිවීම
2. වෙළඳ සමාගමේ නිලධාරීන් ආණ්ඩුකාරවරයාට සහාය නොදීම 
3. කිරීටයේ නිලධාරීන් හා වෙළඳ සමාගමේ නිලධාරීන් අතර ගැටුම් ඇතිවීම
4. ආණ්ඩුකාරවරයාට ස්වාමිවරු දෙදෙනෙකුට වගකීම එම පාලන කටයුතුවලදී ගැටලුවක් බවට පත්වීම .

• මුහුදුබඩ ප්‍රදේශ බ්‍රිතාන්‍ය කිරීටය යටතට පත්වීම ...

1802 දී දිවිත්ව පාලනය බිඳවැටීමෙන් පසු මුහුදුබඩ ප්‍රදේශ සියල්ල බ්‍රිතාන්‍ය කිරීටයට යටත් විය

• ෆෙඩ්‍රික් නෝර්ත් ආණ්ඩුකාරවරයාගේ පාලන සමය..

1. ලංකාවේ ප්‍රථම ආණ්ඩුකාරවරයා මොහුය
2. ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ පිහිටුවීම මොහු විසින් සිදු කරන ලදී
3. සිවිල් නඩු හා සම්බන්ධව අභියාචනාදීකරණය ද පිහිටුවීය
4. රාජකාරී ක්‍රමය අවලංගු කරන ලදී 
5. ආරෝග්‍යශාලා පිහිටුවීම හා වසූරිය සඳහා එන්නත් ලබාදීම ආරම්භ කිරීම

• තෝමස් මෙට්ලන්ඩ් ආණ්ඩුකාරවරයාගේ පාලන සමය...

1. නෝර්ත් ආණ්ඩුකාරවරයා අවලංගු කළ රාජකාරි ක්‍රමය යන ස්ථාපිත කිරීම
2. දේශීය නිලධාරීන්ගේ බලය අඩු කිරීම
3. ජූරි සභා ක්‍රමය හඳුන්වාදීම
4. උඩරට ගෙන තොරතුරු සොයා බැලීමට ජෝන් ඩොයිලි පත් කිරීම 

• උඩරට රාජධානිය බ්‍රිතාන්‍යයන් සතුවීම සහ බ්‍රිතාන්‍යයන් උඩරට රාජධානිය කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීමට බලපෑ හේතු...

1. උඩරට ස්වාධීන රාජ්‍යයක්ව පැවතීමඑ රිතාන්‍ය ආධිපත්‍ය පැතිරවීමට බාධාවක් වීම
2. මුහුදුබඩ ප්‍රදේශවල වැසියන්ද උඩරට රජු තමන්ගේ රජු ලෙස සැලකීම
3. මුහුදුබඩ ප්‍රදේශවල බ්‍රිතාන්‍යයන්ට විරුද්ධව පහතරට ප්‍රදේශවල ජනතාව සිදු කළ කැරලි වලට උඩරට රජු උපකාර කිරීම
4. වෙනත් යුරෝපීයන්ගෙන් හා උඩරට රජුගෙන් මුහුදුබඩ ප්‍රදේශ ආරක්ෂා කර ගැනීමට ආරක්ෂක වළලු දෙකක් යෙදීමට සිදුවීම
5. කොළඹ හා ත්‍රිකුණාමලය අතර ගොඩබිම් මාර්ගයක් නොමැති නිසා බ්‍රිතාන්‍යයන්ට දුෂ්කරතාවයන්ට මුහුණ දීමට සිදුවීම 
6. කොළඹ හා ත්‍රිකුණාමලය අතර කෙටිගොඩ බිම් මාර්ගයක් ඉදිකිරීමට උඩරට ස්වාධීන රාජ්‍ය බාධාවක් වීම
7. උඩරට රජු ප්‍රංශ ජාතිකයන්ගෙන් සහාය ලබා ගනිවී යැයි බ්‍රිතාන්‍යයන් තුළ වූ සැකය

• උඩරට රාජ්‍ය යටත් කර ගැනීමට බ්‍රිතාන්‍යයන් දරන ලද ප්‍රයත්න...

1. 1762-ජෝන් ස්පයිබස්ගේ දූතගමන
2. 1782-හියු බොයිඩ්ගේ දූතගමන

මෙම අවස්ථා අසාර්ථක වූ නිසා 1800 දී  මැක්ඩොවල් යටතේ උඩරට රාජ්‍ය සමඟ සම්බන්ධතා ගොඩනඟා ගැනීමට දූත පිරිසක් යවා තමන්ට වාසිදායකගේ විසුමක් ඇති කර ගැනීමට උත්සාහ කළ ද එයා අසාර්ථක විය.1803 දී ෆෙඩ්‍රික් නෝර්ත් ආණ්ඩුකාරවරයා  උඩරට රාජ්‍යයට ආක්‍රමණයක් එල්ල කිරීමට  කටයුතු කළ අතර එයට හේතුව වූයේ උඩරට වෙළඳාමේ ගිය මුස්ලිම් වෙළෙඳ පිරිසකගේ වෙළඳ භාණ්ඩ උඩරට දී පැහැරගෙන ඔවුන්ට හිරිහැර පැමිණවීමයි. මේ අනුව ෆෙඩ්‍රික් නෝර්ත් ආණ්ඩුකාරවරයා උඩරට ආක්‍රමණය කිරීමට මැක්ඩොවල් සෙන්පතියා යටතේ  හමුදාවක් උඩරටට යැවූ අතර මේ වනවිට උඩරට පාලකයා වූ ශ්‍රී වික්‍රම රාජසිංහ රජු උපක්‍රමශීලීව මෙම ආක්‍රමණය ජයගෙන තිබේ.

• 1803   ආක්‍රමණය අසාර්ථක වීමට බලපෑ සාධක...

1. උඩරට රජුට ජනතා සහාය හිමිවීම
2. වර්ෂා කාලය එළැඹීම නිසා ඉංග්‍රීසි හමුදාවන්ට දුෂ්කරතාවන්ට මුහුණ දීමට සිදුව
3. ඉංග්‍රීසි සේනාවන් අතර ලෙඩ රෝග පැතිර යාම
4. ඉංග්‍රීසි හමුදාවන්ට කොළඹ සමඟ සම්බන්ධතා පැවැත්වීමත දුෂ්කර වීම
5. උඩරට ජනතාව අනුගමනය කළ ගරිල්ලා සටන් ක්‍රම

• 1815 උඩරට ආක්‍රමණය...

මෙතෙක් උඩරටට එල්ල වූ ආක්‍රමණවලින් නොසැලමින් උඩරට රාජයේ ස්වාධීනත්වය ආරක්ෂා කර ගැනීමට උඩරට පාලකයන් සමත් වුවත් ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1815 බ්‍රිතාන්‍ය ආණ්ඩුකාර රොබට් බ්‍රවුන්රින්ග් උඩරට එල්ල කරන ලද ආක්‍රමණයෙන් උඩරට ආරක්ෂා කර ගැනීමට පාලකයන් සමත් වූයේ නැත.උඩරට රාජ්‍යය බිඳ වැටීමට අභ්‍යන්තර හේතු මෙන්ම බාහිර හේතු සාධක ද කිහිපයක්ම බලපෑවේය.  

• අභ්‍යන්තර හේතු...

1. ශ්‍රී වික්‍රම රාජසිංහ රජු සමයේ අවසාන භාගයේ රජු හා රධලවරුන් අතර මතභේදය උත්සන්න වීම
2. භික්‍ෂූන් වහන්සේලා රජුගේ ක්‍රියා කලාපය ගැන කළකිරීමට පත්වීම
3. ශ්‍රී වික්‍රම රාජසිංහ රජු විසින් ඇහැළේපොළ පවුලේ සාමාජිකයන් අමානුෂික අයුරින් ඝාතනය කිරීම
4. පිළිමතලාවේ ,ඇහැළේපොළ වැනි රදල ප්‍රධානීන් රජුව නෙරපීමට බ්‍රිතාන්‍යයන්ගේ සහාය ලබා ගැනීම
5. රජු ගැන පැවැති කලකිරීම නිසා ජනතාව හා භික්ෂූන් වහන්සේලා රජුට සහායට නොපැමිණීම

• බාහිර හේතු

1. තෝමස් මෙට්ලන්ඩ් ආණ්ඩුකාරවරයා ජෝන් ඩොයිලි යොදවා උඩරට ආරක්ෂිත තත්ත්වය ගැන තොරතුරු රැස්කර ගැනීම
2. රජු හා රදළවරු අතර භේදබින්නතාව වර්ධනය කිරීමට ජෝන් ඩොයිලි ක්‍රියා කිරීම
3. පහතරට වෙළඳුන් පිරිසකට උඩරට දී හිරිහැර කිරීම

• 1815 උඩරට ගිවිසුම...

1815 මාර්තූ මස 02වන දින කන්ද උඩරට මඟුල් මඩුවේදී මෙම ගිවිසුම අත්සන් කොට තිබේ.බ්‍රිතාන්‍ය  රජු  වෙනුවෙන් රොබට්  බ්‍රවුන්‍රින්ග්  ආණ්ඩුකාරවරයා  මෙම  ගිවිසුමට අත්සන් කළ අතර ලාංකිකයන්වෙ නුවෙන් ඇහැළේපොළ, මොනරවිල, මොල්ලිගොඩ, මිල්ලෑව, රත්වත්තේ වැනි රධලයන්  අත්සන් තබන ලදී.මෙය  වගන්ති  12 කින්  සමන්විත විය.

නමුත් එම වගන්ති වල සඳහන් වූ ආකාරයට උඩරට යටත් කර ගැනීමෙන් පපසුව බ්‍රිතාන්‍යයන් ක්‍රියා නොකිරීම ජනතාවගේ කළකිරීමට හේතු වූවා සේම එතැන් සිට ලංකාව සම්පූර්ණයෙන්ම බ්‍රිතාන්‍ය පාලනයට යටත් විය. 

කාර්මික විප්ලවය __ 💪🔨📺💊

                                                                 නූතන යුරෝපය තුළ සිදු වූ තවත් එක් වැදගත් සිදුවීමක් ලෙස කාර්මික විප්ලවය දැක්විය  හැකිය.මිනිස් ශ්‍රමය සහ දෑතේ ශක්තිය යොදාගෙන සුළු වශයෙන් ගෘහස්ථව භාණ්ඩ නිෂ්පාදනය කරනු වෙනුවට යන්ත්‍ර සූත්‍ර යොදා ගනිමින් මහා පරිමාණ වශයෙන් භාණ්ඩ නිෂ්පාදනය කිරීම කාර්මික විප්ලවය ලෙස හැඳින්වේ.ක්‍රි.ව.18 වන සේවා සේ සිට වසර සීයක පමණ කාලයක් තුළ යුරෝපයේ නිෂ්පාදන ක්ෂේත්‍රය ඇති වූ ශීඝ්‍ර වෙනස්කම් කාර්මික විප්ලවයට ඇතිලත් වන අතර ඒවායේ බලපෑම අද දක්වාද පවතී.කාර්මික විප්ලවය ප්‍රථමයෙන් ආරම්භ වූයේ එංගලන්තයෙනි. ඒ සඳහා බලපාන ලද හේතු රාශියක් දැක ගත හැකිය.

• ස්වභාවික සම්පත් බහුලව පැවතීම.
• මහා පරිමාණ කර්මාන්ත ශාලාවලට අනුග්‍රහය දැක්වීමට හැකි ධනවත් ව්‍යවසායක පන්තියක් සිටීම.
• ශ්‍රම සම්පත තිබීම.
• පුළුල් වෙළඳපොළක් තිබීම. 
• එංගලන්තය කුඩා දිවයිනක් වීම.
• දේශපාලන ස්ථාවරත්වයක් තිබීම.
• ශක්තිමත් නාවික හමුදාවක් පැවතීම.
• ප්‍රධාන වෙළද මධ්‍යස්ථානය වන ලන්ඩන් පිහිටා තිබීම.

කාර්මික විප්ලවය ක්‍රියාත්මක වූ අංශ ...

1. පේෂ කර්මාන්තය
2. යකඩ සහ වානේ කර්මාන්තය
3. ගල් අඟුරු කර්මාන්තය

පේෂ කර්මාන්තය ආශ්‍රිත සොයා ගැනීම් ...

•  1733           ජෝන් කේ                        දුවන නඩාව
•  1764           ජේම්ස් හාග්‍රීව්ස්                  ජෙනි යන්ත්‍රය
•  1769           රිචඩ් ආක්රයිඩ්                  ජල රාමුව
•  1779           සැමුවෙල් ක්‍රොම්ටේන්        මියුල යන්ත්‍රය
•  1846           එලියස් ගෝවේ                  මහන මැෂිම     

යකඩ හා වානේ කර්මාන්තය  ආශ්‍රිත සොයා ගැනීම්...

• 1730            ඒබ්‍රහම් ඩර්බි                 ගල් අඟුරු යොදා යපස් උනු කිරීමේ ක්‍රමය
• 1784            හෙන්රි කෝට්               රෝලර් යන්ත්‍රය 
• 1856            හෙන්රි බෙසමර්            ශක්තිමත් වානේ නිපදවීම
• 1878            විලියම් සීමන්ස්              විදුලි උදුන  

එංගලන්තයේ යපස් නිධි බහුලව පිහිටා ඇති ප්‍රදේශ...

• ෂේපීල්ඩ්
• මැන්චෙස්ටර්
• ලන්ඩන්
• ලිවර්පූල්
• බර්ට්හෝම්

ගල් අඟුරු කර්මාන්තය ආශ්‍රිත සොයා ගැනීම්...

• ගල් අඟුරු කර්මාන්තය ආශ්‍රිතව පැවති ගැටලු

                01.ආකරවල එකතුවන ජලය පිටතට ගැනීමේ ගැටලුව

                02.ආකර පතුලට ඔක්සිජන් ලබාදීමේ ගැටලුව

                03.පතුලට ආලෝකය සැපයීමේ ගටලුව

• 1735               තෝමස් නිව්කොමන්                 වාෂ්ප එන්ජිම
• 1812               හම්ප්‍රි ඩේව්                               ආරක්ෂක ලාම්පුව 
• 1856               විලියම් හෙන්රි                         ඇනලින් සාදන ක්‍රමය

  ප්‍රවාහනය... 

• 1814             ජොර්ජ් ස්ටීවන්සන්        වාෂ්ප බලයෙන් ක්‍රියා කරන දුම්රිය එන්ජිම
• 1807           රොබට් පූල්ටන්             දුම් බෝට්ටුව
• 1811           හෙන්රි බෙල්                දුම් නැව
• 1855           ඩෙම්ලර්                      මෝටර් රථය
• 1903           රයිට් සහෝදරයෝ         ගුවන් යානය

සන්නිවේදනය...

• 1844                 සැමුවෙල් මෝස්                       විදුලි පණිවිඩ ක්‍රමය
• 1895                 මාර්කෝනි                               ගුවන් විදුලිය
• 1895                 ජෝන් ලොගී බෙයාර්ඩ්              රූපවාහිනිය
• 1876                 ග්‍රැහැම් බෙල්                            දුරකතනය
• 1866                 සයිරස් ඩබ්.පීල්ඩ්                      කේබල් පණිවිඩ ක්‍රමය

කාර්මික විප්ලවයේ ප්‍රතිඵල...

• දේශපාලන ප්‍රතිඵල

             01.ධනපති හා නිර්ධන පංති වශයෙන් පංති 2ක් බිහි වීම.

             02.කම්කරු අරගල නිර්මණය වීම.

             03.වෘත්තීය සංගම් බිහිවීම.

             04.ධනපති පංතිය විසිරී ගොස් නිර්ධන පංතිය දේශපාලන බලය හිමි කරගැනීම.

             05.ලිබරල්වාදය,සමාජවාදය වැනි දර්ශන බිහිවීම.

• ආර්ථික ප්‍රතිඵල

             01.කෘෂි ආර්ථික රටාව බිඳ වැටී කර්මාන්ත පදනම් කොට ගත් ආර්ථිකයක් බිහිවීම.

             02.කෘෂිකාර්මික කටයුතු නවීකරණය වීම.

             03.එංගලන්තයේ ආර්ථිකය විදේශ වෙළඳාම මත පදනම් වන යුගයක් ආරම්භ වීම.

             04.භාණ්ඩ නිශ්පාදනය හා අලෙවිය ශීඝ්‍රයෙන් පුළුල් වීම.

             05.බද්ධ ව්‍යාපාර සංගම් බිහි වීම.

• සමාජීය ප්‍රතිඵල

            01.නාගරීකරණය වේගවත් වීම. 

            02.කම්කරු සුභසාධන ක්‍රම ආරම්භ වීම.

Rise Of Private Television Channels In Sri Lanka __📺🔆

The term television was first introduced to the World by Constantine Percy on August 25 in 1900. At the International Electrotechnical Congress At The World Fair In France, in reference to the beginnings of Television media.After that, Scotsman John Logie Baird held the first public demonstration of television on March 25, 1926, in London,That Jhon Logie Baird successfully introduced a television system on the world.

Later, through various research, by the year 1930, television had spread rapidly in a large number of countries such as the United Kingdom,  the United States, Canada, France, Germany,the Soviet Union and Japan.Thus although television was a common tool in many countries of the world by 1970,  it was not so in Sri Lanka. During the period of Dudley Senanayake in (1965-1970), efforts were made to obtain a television service for Sri Lanka with Germany, but it was not successful.Then,the young Shan Wickramasinghe,who had studied television technology in London, together with a few friends, launched the first television broadcast in Sri Lanka.Covering the Non-Aligned Nations conference in August 1976.visible for a distance of 10 miles around Colombo.As a result on August 13,1979.The Independent Television Network (ITN) was launched as the first television service in the country. but it was not an official service.

Two years later, as a result of the live broadcast of Queen Elizabeth's visit to Sri Lanka in 1981, the Sri Lankan National Television Corperation was officially established under the television Corperation Act.no 6 on 13th February in 1982.Under this many political,economic,social and cultural changes took place in Sri Lanka in the next few years. Accordingly the first television channel to  emerge in Sri Lanka is called the Independent Television Network service (ITN).It was initially called TV Sri Lanka and later became  known as ITN.The three leaders who took lead in the establishment of the Independent Television service were Shan Wickramasinghe,Anil Wijewardhana,Bob Crist and it's existence was limited to only 52 days.due to various reasons the ITN service was taken over by the government on June 5, 1979. after the television service was suspended for more than 24 hours and was handed over to the Sri Lanka Broadcasting Corperation.

There after, the national television channel emerged as a state television channel and was introduced under the National Television Act.No 23 of January 1982 and established on February 15,1982.This channel was received as a gift from Japan during the J.R.Jayawardhane regime and the programs launched.Through the Independent Television service with forign orientation have been used for local processes such as Education,Information provision and Entertainment through this channel.This channel,which started as a state Channel,operates it's service in the three official languages of Sinhala,Tamil and English. Later,the National Television channel started broadcasting programs in English and Tamil language through Channel EYE in August 2000.

Thus,during the period when there was a control authority over to state-run channels,the first private television channel in Sri Lanka, the TNL was launched on 21 June 1993. It was also started by the founder of the Independent Television service,Mr Shan Wikramasinghe.The channel,which was thus established became such as news,political discussions.

After that many television channels such as TV 1 in 1992,E-TV in 1995,Art television in 1996,Swarnavahini in 1997,Shakti TV in 1998,Channel EYE in 1999,Derana in 2005,Sri TV in 2006,City Hitz TV in 2007,Siyatha TV in 2009,Vasantham TV in 2009 and Hiru TV in 2012 were channels. since then more than 40 private television channels are currently operating in Sri Lanka.

Private Channels Introduced Divers Programming And Competition...

With the emergence of private channels,the procedures implemented on state channels began to broadcast programs on various teames and competitive programs in the form of songs and answers for these private channels have taken steps to promote their channels by providing opportunities for the public to connect for example the early political programs broadcast on private channels.The private channels started Political Programms,funny programms,Dubbing of foreign teledramas and News broadcast.In addition Sirasa TV channel starts with Sirasa Super star,a music reality program to highlight competition,has created competitors and created a sense of competition among the public,and  efforts have been made to instill competition among young children.

These programs were broadcast early on and private channels have surpassed State channels by around 2015 due to factors such as the introduction of a daily news broadcast on private channels,the introduction of various programs that can be connected to the public,and the coverage of every  field.

With the start of private channels as mentioned earlier,alternative ideas emerged among the people,news came forward in a new form as daily news broadcast,and at the same time,investigative news reporting  began and private channels became closer to the people.Moreover,political discourse was brought to the forefront of the media,political debates and discussions were born through this,and froud,corruption and irregularities in every existing state were exposed through this.Also,during the rule of the two State- Controlled channels,media Freedom,which was not implemented and the people were prevented from using the media as the wished.

Through investigative news reports,there was an interest in enforcing the law against those who misused the media.Also,through the introduction of Citizen journalists through these channels,every citizen was given the opportunity to provide news to the people,that is,to become a citizen journalist.Private channels further restricted the media freedom of citizen and promoted their channels and a person was contined to one frame.Many political discussion programs that started and developed on private channels are now broadcast on every private Channels.

Through this,discussing issues,problems and current political situations that are very close to the people was a strong reason for the promotion of private channels.Since private channels provide new information with a news methodology and political face that has not been seen before,it is currently deen that many viewers are leaving State channels and joining private channels and different opinions, alternative proposals,etc.are beginning of being presented throught these private channels.

Influence On Local Culture And Entertainment Trends...

The private Channels that gradually grew in this way introduced more reality programs around 2010-2012 which gave the youth and opportunity to join the media and showcase their talents.Which promoted their channels by giving opportunities to the talents of the youth,and by giving large prize money to the winners through these programs,a large number of young people join them.Futhermore, various programs for the entertainment of the people,such as songs were also broadcast throat private channels.

Private channels that didn't stop at this took steps to touch on International programs and present them in a Sri Lankan format through their channels.Thus is Sri Lanka was brought closer to globalization through private channels.Also,many local teledramas and films,productions related to local culture were broadcast through private channels.The fact the most of these productions had cultural and traditional characteristics that were very close to the people was a strong reason for keeping the audience on private channels.These private channels brought a lot of dubbed Indian teledramas and Korean TV series to the masses.Private channels also produced a lot of entertaining teledramas and programs to keep the people on their channels.

These channels implemented welfare programs.More over,these channels also had special programs for festival seasons.The attention of the audience was largely drawn to the private channels.Private channels use them as key factors to retain the audience.These private channels began broadcasting children's programs very quickly and through the launch of cartoons and educational programs.Young children and young teenagers turned to these channels.In addition,private channels are turning to retain their audience by introducing new Creations and providing the public with the opportunity to watch interesting things.

___ CULTURAL PROXIMITY THEORY ( සංස්කෘතික සමීපතා න්‍යාය)__📄✍

න්‍යායක් ලෙස හඳුන්වනු ලබන්නේ,

                         යමක් පැහැදිලි කිරීමේ දී උපයෝගී කරගනු ලබන අදහස් සමූහයක එකතුවකි. එසේම එය ඉතාමත් තියුණු ලෙස සහ සූක්‍ෂමව විමසා බැලිය යුතු තේමාවකි. න්‍යායක් යනු කුමක්දැයි තවදුරටත් දක්වන්නේ නම් එය යම් කිසි දෙයක් පිළිබඳව අප කරනු ලබන හැදෑරීම හෝ අධ්‍යයනය වෙත යොමුවීමට අදාළ නිශ්චිත රාමුවක සිට ඒ පිළිබඳව අධ්‍යයනය කිරීම ලෙස දැක්විය හැකිය.න්‍යායන් පිළිබඳව අධ්‍යයනයේදී අපට විවිධාකාරයෙන් න්‍යාය වර්ග සහ ස්වරූපයන් දැකගැනීමට හැකි අතර න්‍යායන් වර්ග කිරීම පිළිබඳව විමසීමේදී ඒවා, සමාජ විද්‍යාත්මක න්‍යාය, දේශපාලන න්‍යාය, ආර්ථික න්‍යාය, විද්‍යාත්මක න්‍යාය, සන්නිවේදන න්‍යාය, සංස්කෘතික න්‍යාය සහ අධ්‍යාපන න්‍යාය වැනි න්‍යායන් ඔස්සේ විග්‍රහ කළ හැකිය. 

එක් එක් විෂයානුකූල සහ එක් එක් සිද්ධි දාමයන්ට අනුකූලව විද්‍යාඥයන් මෙන්ම විවිධ විද්වතුන් විසින් ඉදිරිපත් කර ඇති න්‍යායන් කිහිපයක් ඇති අතර ඒවා සංස්කෘතික සමීපතා න්‍යාය, නිහඬ දඟර න්‍යාය, දෙපියවර න්‍යාය, නවෝත්පාදන න්‍යාය,භාවිතයන් සහ තෘප්ති තෘප්තිමත් කිරීමේ න්‍යාය, න්‍යාය පත්‍ර සැකසීමේ න්‍යාය ආදී වශයෙන් දැක්විය හැකිය .

Cultural Proximity Theory (සංස්තික සමීපතා න්‍යාය)__

සංස්කෘතික සමීපතා න්‍යාය යනු බහුමාන සංකල්පයක් ලෙස හැඳින්වේ. බොහෝ විට මෙය ජාතික සීමාවන් හරහා මාධ්‍ය මනාපයන් පැහැදිලි කිරීම සඳහා භාවිතා කරයි. එසේම මෙම සංකල්පය සංස්කෘතික වශයෙන් මිනිසුන්ගේ හුරුපුරුදු සහ ඔවුන් සාපේක්ෂව මාධ්‍ය අන්තර්ගතයට කැමති වන්නේ කෙසේද යන්න පිළිබඳව නිගමනයකට එළඹීම සඳහා ඉතාමත් ප්‍රයෝජනවත් වේ.මෙම න්‍යාය ඔස්සේ යෝජනා කරන්නේ පුද්ගලයන් තමන්ගේම සංස්කෘතික වටිනාකම් සහ භෂාව පිළිබිඹු කරන මාධ්‍ය සමඟින් සම්බන්ධ වීමට වැඩි ඉඩක් ඇති බවයි. වර්තමානයේදී එය භාවිතා කරනු ලබන්නේ බහු සංස්කෘතික සමාජයක් තුළ ප්‍රේක්ෂක මනාපය පැහැදිලිව හෙළිදරව් කර ගැනීම සඳහාය.සංස්කෘතික සමීපත්වය ලෙස හඳුන්වන්නේ මිනිසුන් තම සංස්කෘතිය ආශ්‍රයෙන් මාධ්‍ය වෙත ආකර්ෂණය වීමයි. විවිධ ප්‍රේක්ෂක මතිමතාන්තර විවිධ භාෂා ශෛලීන් සහ සංස්කෘතීන් පවතින ලෝකයක ප්‍රේක්ෂක හැසිරීම පැහැදිලි කිරීම සඳහා මෙම සංස්කෘතික සමීපතා න්‍යාය වැදගත් වේ.

මෙම සංස්කෘතික සමීපතා න්‍යාය 1991  වසරේ දී JOSEPH STRAUBHAAR  විසින්  සොයාගැනීම සිදුකළ අතර එහිදී ඔහු ප්‍රකාශ කළේ ප්‍රේක්ෂකයන් ඔවුන්ගේ කැමති මාධ්‍ය නිෂ්පාදන තෝරා ගැනීමේදී සංස්කෘතික පසුබිම්වල සමානකම් විශාලම සාධකයක් වන බවයි.එසේම සංස්කෘතික සමීපත්වය භාෂාව, ජනවාර්ගිකත්වය ,ඉතිහාසය සහ භූගෝලීය සාධක වැනි සංසන්දනාත්මක අංගයන් මෙමගින් නිර්වචනය කරන බවත්  විසින් දක්වයි. ඔහු මෙම න්‍යාය ඉදිරිපත් කරන්නේ Beyond Media Im-Peralism:Asymmetrical Interdependent And Cultural Proximity(මාධ්‍ය අධිරාජ්‍යවාදයෙන් ඔබ්බට අසමමිතික අන්තර් රඳා පැවැත්ම සහ සංස්කෘතික සමීපත්වය-1991) යන ලිපිය මඟිනි.

Josep Sraubhaar ඔස්ටන්හි ටෙක්සාස් ව්ශ්ව විද්‍යාලයේ ජන මාධ්‍ය පාසලේ සන්නිවේදනය පිළිබඳ මහාචාර්යවරයෙකි.ඔහු Moodly College Of Communication හි ඇමෙරිකානු අධ්‍යයන වැඩසටහනේ වර්තමාන අධ්‍යක්ෂකවරයා වන අතර (2003-2006) අතර කාලයේ ලතින් ඇමෙරිකානු වර්ධනය සඳහා වන Cozano Long Insttute හී බ්‍රසීලියානු අධ්‍යයන මධ්‍යස්ථානයේ අධ්‍යක්ෂකවරයාද වේ.මොහුගේ ඉගැන්වීම් තුළ බ්‍රසීලියානු සහ ලතින් අමෙරිකානු රූපවාහිනිය, මාධ්‍ය සහ ගෝලීය රූපවාහිනී නිෂ්පාදන ආදිය ඇතුළත් වන අතර ප්‍රධාන වශයෙන්ම ඔහු මාධ්‍ය අධ්‍යයනය පිළිබඳව අවධානය යොමු කර ඇත මොහු ලතින් ඇමෙරිකාව, යුරෝපය, ආසියාව සහ අප්‍රිකාව වැනි රටවල පර්යේෂණ සිදු කර ඇති අතර  ලතින් ඇමරිකාව සහ ආසියාවට ශිෂ්‍ය කණ්ඩායම් රැගෙන ගොස් තිබේ. එසේම මොහු විසින්,                                    

1. Television In Latin America
2. world Television from global to local

                               වැනි කෘති රචනා කර ඇති අතර ඊට අමතරව

1. Communication Media In The Information Society
2. Media Now: Communications Media In The Information Age 

                                                            වැනි ලිපිද රචනා කර තිබේ.

එසේම මොහු විසින් මෙම න්‍යාය ඉදිරිපත් කරනු ලැබුවේ ලතින් ඇමෙරිකාවේ මාධ්‍ය සඳහා ප්‍රේක්ෂකයන් සංස්කෘතික වශයෙන් සමීප වන මූලාශ්‍ර හරහා මාධ්‍ය අන්තර්ගතයට පවතින රුචිකත්වය පිළිබඳව පැහැදිලි කිරීම සඳහාය. මෙය ගෝලීය මාධ්‍යයන් සම්බන්ධයෙන් වැඩි වශයෙන් අදාළ වන අතර මිනිසුන් බොහෝ විට දුරස්ථ හෝ නුපුරුදු සංස්කෘතීන්ට වඩා තම සංස්කෘතියට සමීප ලෙස නිර්මාණය වී ඇති රටවල්වල මාධ්‍ය වෙත ආකර්ෂණය වෙයි.

    

  

තවදුරටත් Straubhaar තර්ක කළේ සංස්කෘතික වශයෙන් සමීප සමාජයක මාධ්‍ය අන්තර්ගතය සමඟ ප්‍රේක්ෂකයන් වැඩි වශයෙන් සහසම්බන්ධ වන බැවින් එය පිළිගැනීමට මෙන්ම අවබෝධ කරගැනීමට ප්‍රේක්ෂකයන්ට පහසුවන අතර එය ඔවුන්ගේ අනන්‍යතාවය සමඟ සමීපව පවතින බවයි. ලතින් ඇමෙරිකාවේ ප්‍රේක්ෂකයන් එක්සත් ජනපදයේ මාධ්‍යයන්ගේ පවතින භාෂා අන්තර්ගතයට වඩා මෙක්සිකෝව හෝ ආජන්ටිනා වැනි රටවල ස්පාඤ්ඤ භාෂා අන්තර්ගතයක් සහිත මාධ්‍ය වැඩසටහන් සඳහා වැඩි නැඹුරුතාවයක් දැක්වීම මෙහිදී නිදසුනක් ලෙස පෙන්විය හැකිය.

තවද මොහු විසින් 2003 දී ප්‍රකාශ කර සිටියේ මාධ්‍ය නිෂ්පාදනයන් පරිභෝජනය කිරීමේදී ප්‍රේක්ෂකයන්ගේ මනාපය තීරණය වන්නේ මාධ්‍ය භාවිතා කරන භාෂාව මත බවයි. 2004 වසරේ දී Kim  විසින් Hallyu සහ Cultural Proximity Theory අතර පවතින සම්බන්ධය පිළිබඳව අධ්‍යයනයක් කළ අතර එහිදී ඔහුගේ නිගමනය වූයේ දකුණු කොරියානු මාධ්‍ය වැඩසටහන් නැරඹීමේ සහ පරිභෝජනය කිරීමෙන් ප්‍රේක්ෂකයන් තෘප්තිමත් භාවයභාවයකට පත්වන බවයි.

 

එසේම මෙම සංස්කෘතික සමීපතා න්‍යාය ඔස්සේ දක්වනු ලබන්නේ පුද්ගලයන් තමන්ට සමාන හෝ හුරුපුරුදු සංස්කෘතීන්ගෙන් මාධ්‍ය සමඟ සම්බන්ධ වීමට සහ එය භාවිතා කිරීමට වැඩි සැලකිල්ලක් දක්වන බවත්, භාෂාව ඓතිහාසික හෝ සමාජමය ලක්ෂණ තමන්ගේම සංස්කෘතීන්ගේ ලක්ෂණ සමග බෙදාගන්නා සංස්කෘතීන්ගෙන් එන  චිත්‍රපට, සංගීතය, රූපවාහිනී වැඩසටහන් ගුවන්විදුලි වැඩසටහන් බැවින් සංස්කෘතික නිෂ්පාදන සඳහා මිනිසුන්ට මනාපයක් ඇති බවයි.

  

• සංස්කෘතික සමීපතා න්‍යායේ ප්‍රධාන අංග.....

                     01.සංස්කෘතික හුරුපුරුදුකම සඳහා ඇති කැමැත්ත.

                            02.භාෂාව ප්‍රධාන සාධකයක් වීම.

                            03.සංස්කෘතික වටිනාකම් සහ අනන්‍යතාවය.

                            04.ප්‍රාදේශීය,කලාපීය හෝ දේශීය මාධ්‍ය සඳහා වූ රුචිකත්වය.

                            05.විවිධ ප්‍රේක්ෂක තේරීම්.

• සංස්කෘතික සමීපතා න්‍යාය භාවිතයෙන් ලෝකයේ ආර්ථික වශයෙන් දියුණු වූ අංග..

                      01.බොලිවුඩයේ ගෝලීය සාර්ථකත්වය

                           02.ලතින් ඇමරිකාව සහ ඒ ආශ්‍රිත ටෙලිනාට්‍ය

                           03.K-Dramas and K-Pop

                           04.Netflix

                           05.ප්‍රාදේශීය පුවත් සහ රූපවාහිනී නාලිකා 

• සංස්කෘතික සමීපතා න්‍යායේ වාසි...

                      01.සංස්කෘතික අනන්‍යතාවය ප්‍රවර්ධනය කිරීම.

                           02.ප්‍රේක්ෂකයන් ඇඳ බැඳ තබා ගැනීමේ හැකියාවක් පැවතීම.

                           03.දේශීය මාධ්‍ය කර්මාන්තයන් සඳහා සහය දැක්වීම.

                           04.මාධ්‍ය උපාය මාර්ග දැනුම් දීම.

• සංස්කෘතික සමීපතා න්‍යායේ අවාසි...

                     01.දේශීය මාධ්‍ය සඳහා ආර්ථික අභියෝග එල්ල වීම.

                         02.සීමිත ප්‍රේක්ෂක අවධානයක් යොමුවීම.

                         03.සංස්කෘතිය සීමිත කිරීම.

                         04.බහු සංස්කෘතික සමාජ වලින් අභියෝග එල්ල වීම. 

සටහන-  Sanduni Sithara

             Mass communication

             Undergraduate

             University Of  Kelaniya

                      

___ How the Big six model used for studies___ 📖 🖊... (BIG 6 MODEL)

 තොරතුරු යනු,

    අර්ථයක් සහිතව ලබන්නා තුළ කිසියම් අදහසක්,දැනුමක්,අවබෝධයක් ඇති කරවීමට හැකි සුවිශේෂී වටිනාකමකින් යුක්ත වූවකි.වර්තමාන තාක්ෂණයට අනුරූපව මිනිසාගේ දැනුම් පරාසයද පුලුල් වීම සහ අවශ්‍යතාවයන්ද සංකීර්ණ මට්ටමකට පැමිණ ඇති අතර රූපවාහිනී,ගුවන්විදුලි,පුවත්පත් වැනි මාර්ගයන්ගෙන් මෙන්ම අන්තර්ජාලය වැනි මාර්ගගත ක්‍රම ඔස්සේද පුද්ගලයා තොරතුරු වල අවශ්‍යතාවය සපුරා ගැනීමට පෙළඹුණි.එසේ ඇති වූ මෙම තත්ත්වය තොරතුරු විප්ලවයක් ලෙස හඳුන්වයි.

තොරතුරු සාක්ෂරතාව යනු,

         යම් අවස්ථාවක  තොරතුරුමය ගැටලුවක් පපැන නැගුනු විට එය විසඳා ගැනීමේ අපේක්ෂාවෙන් යම් යම් තොරතුරු මූලාශ්‍ර ගවේෂණය කර එම ගැටලුව සඳහා විසදුම් සොයා ගැනීමට ඇති ශිල්පීය කුසලතාවය යි.තොරතුරු සාක්ෂරතා සංකල්පය 1974 දී PAUL ZURKOWSKI විසින් ප්‍රථම වරට භාවිතා කර ඇත

                          

 තොරතුරු සාක්ෂරතාවය පිළිබඳ ඉදිරිපත් වී ඇති අදහස්...

"තොරතුරු සාක්ෂරතාවය යනු අර්ථවත් ලෙස සහ ඵලදායී ලෙස තොරතුරු භාවිතයට ඇති හැකියාව යි."

                                                                                                ( රෝස් ටොඩ්)

"විවිධ මූලාශ්‍රවලින් තොරතුරු වෙත පිවිස ඒවා අගයමින් භාවිතයට ගැනීමට ඇති හැකියාවයි"

                                                                                                 (ක්‍රිස්ටිනා ඩොයිල්)

"තොරතුරු සාක්ෂරතාවය සහිත පුද්ගලයා යනු , තොරතුරු අවශ්‍ය වූ විට එය හඳුනා ගැනීමට අවශ්‍ය තොරතුරු සොයා ගැනීමට , ඇගයීමට හා ඵලදායී ලෙස භාවිතයට ඇති පුද්ගලයෙකි.තොරතුරු සාක්ෂරතාවයෙන් යුතු පුද්ගලයන් ලෙස හඳුන්වන්නේ ඉගෙනීමට උගත් පුද්ගලයන් ය."

                                                                                              (American Library Association)

                                                             BIG  SIX  MODEL...

මෙම මොඩියුලය Syracuse විශ්වවිද්‍යාලයේ තොරතුරු විද්‍යාව පිළිබඳ මහාචාර්ය Mike Eisenberg සහ 2000 වර්ෂයේදී New York හි Syracuse හි පුස්තකාල මාධ්‍ය වෘත්තිකයෙකු වන Bob Berkowitz විසින් තොරතුරු සොයා යෑමේ දී ඕනෑම පුද්ගලයෙකු පසු කරන අවස්තා 06 ක් පිළිබඳව BIG SIX MODEL මඟින් ඉදිරිපත් කර ඇත.    

1. තොරතුරු අවශ්‍යතාවය හඳුනාගැනීම.(Task Definition)
2. තොරතුරු සෙවීමේ උපාය මාර්ග සෙවීම.(Information Seeking Strategies)
3. තොරතුරු තිබෙන ස්ථානය සොයා ගැනීම.(Location and Accsess)
4. තොරතුරු භාව්තය.(Use Of Information)
5. තොරතුරු සංස්ලේශණය.(Synthesis)
6. ඇගයීම.(Evaluation)

                                            

                                             තොරතුරු සාක්ෂරතා ආකෘතිය...

Big Six Model අධ්‍යයන කටයුත්තක් සඳහා භාවිතා කරන ආකාරය....

1.   තොරතුරු අවශ්‍යතාවය හඳුනාගැනීම.

                     මෙහිදී ප්‍රථමව තොරතුරු අවශ්‍ය වන්නේ කුමක් සඳහාද,කුමන තොරතුරුද,තොරතුරු අවශ්‍ය මාතෘකාව හෝ ගැටලුව කුමක්ද යන්න පිළිබඳව මෙන්ම ඒ සම්බන්ධයෙන්  තමන් සතුව පවතින තොරතුරු මොනවාද යන්න පිළිබඳව පැහැදිලි අවබෝධයක් තිබිය යුතු ය. තොරතුරු අවශ්‍යතාවයේ ්වභාවය අනුව මාතෘකාව හෝ ගැටලුව අනුව තමන්ට අවශ්‍ය කුමන ආකාරයක තොරතුරුද යන්න තීරණය කළ හැකිය.

     2. තොරතුරු සෙවීමේ උපාය මාර්ග යෙදීම

                      

                     මෙහිදී තොරතුරු සෙවීමේදී ප්‍රථමව තොරතුරු ලබාගැනීමට සහ සොයා ගැනීමට හැකි සියලු මූලාශ්‍ර නිර්ණය කිරීම සහ හොඳම මූලාශ්‍ර තෝරා ගැනීම සිදුකළ යුතුය. පසුව ඔබට හොඳම මූලාශ්‍රය තෝරා ගෙන ඒ ඔස්සේ තමන්ට අවශ්‍ය තොරතුරු සෙවීම සිදුකරගත යුතුය.තමන්ට තොරතුරු සොයා ගැනීම සඳහා සුදුසුම මාධ්‍ය රූපවාහිනියද, ගුවන් විදුලිය ද ,පුවත්පත ද නැතහොත් අන්තර්ජාලයද යන්න පිළිබඳව පැහැදිලි අවබෝධයක් තිබීම ඉතා වැදගත් වේ.

     3. තොරතුරු තිබෙන ස්ථානය සොයා ගැනීම

 

                     තමන්ට අවශ්‍ය තොරතුරු තිබෙන්නේ කුමන ස්ථානයේද යන්න සොයා ගැනීම, තොරතුරු මූලාශ්‍ර සොයා ගැනීම, පුස්තකාලය හෝ අනෙකුත් පොතපත භාවිතා කරමින් තොරතුරු ලබා ගැනීමේ හැකියාව, ශ්‍රාව්‍ය දෘෂ්‍ය හෝ අන්තර්ජාලය වැනි මූලාශ්‍රවල ඇති තොරතුරු සොයා ගැනීමේ හැකියාව ආදී වූ විවිධ හැකියාවන් මෙහිදී වර්ධනය කරගත යුතුය. 

     4.තොරතුරු භාවිතය

 

                    ඵලදායීව තොරතුරු භාවිතා කිරීමට අවශ්‍ය කුසලතා මෙහිදී ප්‍රගුණ කළ හැකිය. එහිදී කියවීම, සටහන් කර ගැනීම, සාරාංශ ගත කිරීම ,නිවැරදිව ප්‍රමුඛ පද භාවිතා කර ගවේෂණය කිරීම වැනි කරුණු පිළිබඳව සැලකිලිමත් විය යුතුය .ඉන් පසුව සොයා ගත් තොරතුරු නිවැරදිව ලේඛනගත කොට ප්‍රධානම වචන හෙවත් පාරිභාෂිත වචන යොදා ඒ ඒ මාතෘකාවන්ට අදාලව තමන්ට අවශ්‍ය තොරතුරු පිළිබඳ රූපසටහන් ඇතුළත් කොට නිර්මාණාත්මකව මුල සිට අනුපිළිවෙලින් යුක්තව තමන්ගේ තොරතුරු පද්ධතිය සකස් කරගත යුතුය.

    5. තොරතුරු සංස්ලේෂණය

                  

                    සංස්ලේෂණය මගින් සොයාගත් තොරතුරු සංවිධානාත්මක ආකාරයට ඉදිරිපත් කිරීම අපේක්ෂා කෙරේ. එහිදී පිටු අංක කිරීම, වගු සහ ප්‍රස්ථාර යෙදීම, හැඳින්වීම, පටුන, පිටු සැකසීම සහ ආශ්‍රිත ග්‍රන්ථ නාමාවලිය දැක්වීම සිදුකළ යුතුය.

    6.ඇගයීම

    

                     මෙහිදී සිදු කරන්නේ ඉහතින් දැක්වූ සියලු පියවරයන්ට අනුව එකතු කරගත් තොරතුරුවල ගුණාත්මක භාවය පිළිබඳව අධ්‍යයනය කිරීමයි. එනම් කාලීන බව, සාධිකාරිත්වය, විශ්වාසනීයත්වය යන කරුණු උපයෝගී කරගත යුතුය. ඒ අනුව තෝරා ගත් මාතෘකාවලට අදාලව තොරතුරු ඉදිරිපත් කිරීම, සාර්ථක තොරතුරු නිවැරදිදිව ඉදිරිපත් කිරීම ආදිය පිළිබඳව ඇගැයීමට ලක් කළ යුතුය.